Sommige mensen met diabetes type 1 hebben ook coeliakie. Dat is net als diabetes type 1 een auto-immuunziekte. Bij coeliakie reageert de afweer op het eten van gluten uit granen, zoals tarwe, gerst en rogge. Via de darm zouden beide aandoeningen aan elkaar gelinkt zijn.
Bij mensen met coeliakie komt ook diabetes vaker voor dan gemiddeld. Van alle mensen met diabetes type 1 heeft ongeveer 1 op de 20 ook coeliakie. Bij mensen zonder diabetes is dit minder dan 1 op de 100. Screening op coeliakie bij kinderen met diabetes gebeurt steeds meer. Daar is een goede reden voor. Onderzoekers denken dat gluten misschien iets met beide aandoeningen te maken hebben.
Het zit deels in je genen
De meeste kinderen krijgen de diagnose diabetes eerder dan ze de diagnose coeliakie krijgen. Andersom komt zelden voor, maar gebeurt wel. Erfelijkheid speelt een rol bij het samen voor komen van deze aandoeningen. Als diabetes type 1 in de familie zit en je ook coeliakie hebt, krijg je de aanleg hiervoor vaak mee via de zogenaamde HLA-genen.
Kinderen met HLA-genen hebben meestal eerder antilichamen voor coeliakie in hun bloed dan antilichamen voor diabetes. Dat lijkt vreemd, omdat de meeste kinderen eerst de diagnose diabetes krijgen. Maar blijkbaar is de coeliakie vaak al eerder in ontwikkeling dan de diabetes. Je merkt het pas als je ziek wordt.
Diabetes op jonge leeftijd
Wie antilichamen voor diabetes en coeliakie aanmaakt, heeft die vaak al op jonge leeftijd. Dat betekent dat deze kinderen al diabetes krijgen als ze nog heel jong zijn. Maakt je lichaam alleen antilichamen voor diabetes, dan duurt het wat langer. Maar dit zijn natuurlijk gemiddelden. Iedereen is anders. En niet iedereen met antilichamen voor diabetes of coeliakie krijgt deze aandoeningen ook. Screening op coeliakie bij kinderen met diabetes is belangrijk en de laatste jaren gebeurt het steeds meer.
Gluten mogelijke trigger
Ook Nederlandse wetenschappers onderzoeken de link tussen diabetes en coeliakie. Onderzoeker Jeroen Visser legde de link tussen coeliakie en diabetes via gliadin. Dit stofje uit gluten zou bij coeliakie en bij diabetes voor een lekke darm zorgen. Bij sommige kinderen zou zo’n lekke darm de afweer in actie brengen. Zijn onderzoek werd gefinancierd door het Diabetes Fonds.
Onderzoekers Bart Roep en Menno van Lummel vonden het enzym transglutminase (tTG) dat een belangrijke rol speelt bij de afweerreactie van zowel coeliakie als diabetes. Beide Nederlandse onderzoeken werden gefinancierd door het Diabetes Fonds.
Het eten van gluten is misschien een trigger van beide ziekten bij kinderen met een genetisch hoog risico op diabetes. Sommige onderzoekers denken dat het mogelijk is om het ontstaan van diabetes bij deze kinderen uit te stellen door gluten te vermijden.
Advies
Natuurlijk heeft maar een klein deel van de kinderen een verhoogde kans op diabetes en coeliakie. Je hoeft dus niet over te stappen op glutenvrij eten voor je kind als het diabetes heeft. Toch is volgens Bart Roep beter om je baby de eerste 3-4 maanden geen gluten te geven, zoals die bijvoorbeeld zitten in brood gemaakt van tarwe.
Lees ook meer over leven met diabetes en coeliakie.