Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) ontdekten in 2013 dat cellen die insuline maken zichzelf kunnen veranderen in cellen die glucagon maken. Ze pluizen dit nu verder uit, want dit kan wel eens een heel belangrijke ontdekking zijn.
Stamcellen zijn cellen in het lichaam die hun beroepskeuze nog moeten maken. Ze kunnen nog alle kanten op en bijvoorbeeld huidcellen worden, of orgaancellen, spiercellen enzovoorts. Maar hebben ze eenmaal gekozen en zijn ze volwassen, dan zitten ze daaraan vast en kunnen ze niets anders meer worden. Althans, dat was altijd het idee. Maar onderzoekers in het LUMC ontdekten dat dit niet helemaal klopt.
Toevallige ontdekking
De onderzoekers in het LUMC, onder wie Françoise Carlotti en Eelco de Koning, waren bezig met eilandjes van Langerhans in het laboratorium. Voor hun onderzoek telden ze ook de verschillende soorten cellen in de alvleesklier, zoals de bètacellen die insuline produceren, en de alfacellen die glucagon maken. Opeens telden ze veel meer alfacellen dan verwacht. Hoe kwam dat?
Van b naar a
Het bleek dat insulineproducerende bètacellen zichzelf kunnen veranderen in alfacellen, en opeens in plaats van insuline glucagon gaan maken.
Binnen het veld van celonderzoek is dit een wereldschokkende ontdekking! Kennelijk kunnen niet alleen stamcellen zich ‘differentiëren’ tot andere cellen, zoals het technisch heet. Maar ook sommige bestaande volgroeide cellen hebben dus de eigenschap van ‘plasticiteit’ en kunnen nog van beroep wisselen.
Bij ontstaan diabetes?
De ontdekking kan een nieuwe gedeeltelijke verklaring zijn voor het verlies van bètacellen rond het ontstaan van diabetes type 1. We weten natuurlijk dat de bètacellen worden aangevallen door het afweersysteem, en dat ze daardoor vernield raken, zichzelf op non-actief zetten of zichzelf onzichtbaar maken voor het afweersysteem. Maar misschien gebeurt er dus nog iets anders, en veranderen ze in een ander soort cel.
Verandertruc doorgronden
Dit mysterie van de veranderende cellen wordt nu verder onderzocht, in vervolgonderzoek door het LUMC. Om te beginnen willen de onderzoekers weten of de bètacellen dit ook doen in het lichaam, in de alvleesklier, of dat ze alleen veranderen in een laboratoriumschaaltje.
Verder willen de onderzoekers achterhalen hoe de gedaantewisseling van de cellen precies gaat, onder welke omstandigheden ze dit spontaan doen. En of ze de verandering kunnen tegenhouden. Misschien lukt het zelfs om de verandering omgekeerd te laten gebeuren, dus glucagonproducerende alfacellen veranderen in insulineproducerende bètacellen.
Dit nieuwe lopende onderzoek zal belangrijke kennis opleveren over cellen in de alvleesklier. Wie weet leiden de resultaten wel ooit tot therapieën om diabetes type 1 te voorkomen, af te remmen of te helpen genezen.
Dit onderzoek wordt gefinancierd door het Diabetes Fonds. Vind je dit belangrijk? Steun meer onderzoek naar diabetes type 1!
Vragen over dit onderzoek?
Maak eenvoudig in 1 minuut een account aan en stel je vraag onder dit artikel!