Kinderen krijgen in de herfst en winter vaker de diagnose diabetes type 1. Dit blijkt uit verschillende studies.
Genetische aanleg, leefstijl, omgevingsfactoren, infecties met een enterovirus, bepaalde voedingsmiddelen (gluten op hele jonge leeftijd) of te weinig vitamine D. Allemaal factoren waarvan onderzoekers denken dat ze bijdragen aan het ontstaan van diabetes type 1.
Onderzoekers proberen te achterhalen of kinderen in een bepaald seizoen vaker de diagnose diabetes type 1 krijgen. Als dat het geval is, dan kan verder worden gezocht naar seizoensgebonden factoren die bijdragen aan het ontstaan van diabetes type 1.
Europese registratie
Ierse onderzoekers hebben in 2015 een artikel gepubliceerd, waarin ze de resultaten beschrijven van een studie naar seizoensvariatie in 19 landen. Ze hebben gekeken naar de maand waarin iemand de diagnose diabetes type 1 kreeg. Ze gebruikten hiervoor de data van 23 EURODIAB-registers (een Europese studie) tussen 1989 en 2008. Ze keken in welke maand de 50.000 kinderen onder de 15 jaar de diagnose kregen.
Daarnaast keken ze of zonlicht en de gemiddelde temperatuur van invloed was op de diagnose. Hiervoor gebruikten ze de gegevens van de weerstations uit die landen. Een kleine kanttekening: een land als Noorwegen heeft een beperkt aantal van dit soort stations in het land staan.
Nederlandse studie
In Nederland publiceerden onderzoekers van Isala Zwolle in 2016 een artikel over de seizoensvariatie bij diagnose van diabetes type 1. Ze bestudeerden in welk seizoen kinderen onder de 14 jaar tussen 2009 en 2011 diabetes type 1 kregen. In die periode werden jaarlijks gemiddeld 676 kinderen gediagnosticeerd met diabetes type 1. Ze verdeelden de kinderen in drie leeftijdsgroepen: 0-4 jaar, 5-9 jaar en 10-14 jaar.
Finse studie
In 2009 publiceerden Finse onderzoekers hun wereldwijde resultaten naar seizoensvariatie bij kinderen met diabetes type 1. De leeftijd van deze kinderen was 0-14 jaar. De gegevens van diagnose waren verzameld door de World Health Organization Diabetes Mondiale (WHO DiaMond) Project over de periode 1990-1999. Ruim 100 centra van 53 landen leverden hiervoor data aan.
Piek in herfst en winter
De verschillende onderzoekers zagen allemaal een piek in diagnose bij kinderen in de herfst en winter. Met name van november tot en met februari. Ook bleek uit de studies dat bij kinderen onder de vijf jaar de piek verschoof naar de lente en zomer.
De Europese registratiestudie zag geen effect van het zonlicht, maar wel enig bewijs voor de invloed van de gemiddelde temperatuur. Bij een toename van de gemiddelde temperatuur met 1 graad, zagen ze een afname van 0,8% in het aantal diagnoses. Een andere, Amerikaanse, studie zag de bloedsuiker stijgen in koude maanden, wat bij zou kunnen dragen aan het ontstaan van diabetes, omdat er een toename in insulinebehoefte is.
De ene studie (Europese registratie) zag dat er meer seizoensvariatie was bij jongens, maar de Nederlandse studie vond geen verschil tussen jongens en meisjes. De Finse studie bevestigde ook de seizoensvariatie en zag een piek van oktober tot en met januari.
Wat is de trigger?
Het ontwikkelproces van diabetes type 1 kan al maanden aan de gang zijn, voordat het punt wordt bereikt dat iemand symptomen als veel plassen, veel dorst en afvallen krijgt en de diagnose volgt. In het onderzoek hebben ze gekeken naar het moment van diagnose en niet naar het moment dat er voor het eerst auto-antilichamen in het bloed te zien zijn. De onderzoekers willen weten wat de diagnose 'triggert'.
De onderzoekers vinden het lastig om een verklaring te vinden, maar zoeken het in vitamine D. In de koude maanden zijn mensen minder vaak buiten en is het weer vaak grauwer. We weten uit eerder onderzoek dat een tekort aan vitamine D wordt gelinkt aan een verhoogd risico op diabetes type 1. Ook zouden bepaalde virussen en infecties in de koude maanden vaker aanwezig zijn.
Mensen kunnen jarenlang auto-antilichamen in hun bloed hebben, zonder dat iemand diabetes type 1 heeft. Op een gegeven moment zorgt een trigger voor dit omslagpunt. Onderzoekers denken dat deze trigger seizoensafhankelijk is.
Vragen over dit onderwerp?
Maak eenvoudig in 1 minuut een account aan en stel je vraag over dit artikel!