Er is een race tegen de klok gaande voor het leven van mensen die afhankelijk zijn van de implanteerbare insulinepomp, die komend jaar niet meer gemaakt wordt. Prof. dr. Henk Bilo werkt met een team aan een nieuwe pomp. Hoe staat het ermee, en voor wie is hij geschikt?
Er is een kleine groep mensen met diabetes type 1 van wie de bloedsuiker niet goed te regelen is, zelfs niet met de modernste insulinepompen en sensoren. Zij hebben wel baat bij een inwendige insulinepomp, alleen stopt fabrikant Medtronic met de productie en dit is de enige ter wereld.
Nieuwe inwendige insulinepomp
Maar er móet een alternatief komen voor de mensen die ervan afhankelijk zijn, vond een groep professionals in de diabeteszorg. Zij richtten in 2017 het private bedrijf IPaDiC op, dat keihard werkt aan een nieuwe inwendige pomp.
Een van de oprichters is prof. dr. Henk Bilo, internist en hoogleraar Inwendige geneeskunde (UMCG). Hij vertelde onlangs op een congres voor diabetesonderzoekers over de stand van zaken.
Voor wie is deze pomp onmisbaar?
Momenteel zijn er zo’n 70 mensen in Nederland afhankelijk van de inwendige pomp, zij zijn daarvoor onder behandeling in Zwolle (Isala). Aanleidingen om een inwendige pomp te overwegen:
- subcutane insulineresistentie (onderhuids ingespoten insuline werkt niet meer);
- labiele / brittle diabetes met voortdurende ontregelingen;
- vertraagde insulineabsorptie (insuline wordt te langzaam opgenomen in het bloed);
- allergie;
- lipohypertrofie en lipoatrofie (spuitplekken);
- erg magere mensen met weinig onderhuids vet;
- onoverkomelijke naaldfobie;
- ernstige littekens en chronische dermatologische problemen.
De huidige inwendige insulinepomp wordt overigens nu alleen gebruikt in Nederland, België, Frankrijk en Zweden.
Is dit handig voor meer mensen?
‘Ik denk dat de inwendige insulinepomp geschikt zou zijn voor hooguit 1 tot 3 procent van de mensen met diabetes type 1’ zegt Bilo. ‘Er zijn nu met de bestaande technologie genoeg mogelijkheden om de meeste mensen heel goed te reguleren.’
‘Maar er blijft een kleine categorie mensen die dit kan proberen voordat wordt overgegaan toteilandjes- of pancreastransplantatie. Die ingrepen zijn nu maar voor weinig mensen weggelegd, enerzijds vanwege het geringe aanbod van donor alvleesklieren, en anderzijds vanwege de noodzaak om afweeronderdrukkende medicijnen te gebruiken, die regelmatig ook pittige bijwerkingen kennen. Ik hoop dus dat de nieuwe inwendige pomp er snel komt en dat hij als behandeling beschikbaar komt voor de 1 tot 3 procent van de mensen die hem echt nodig heeft.’
Hoe werkt een inwendige insulinepomp?
De insulinepomp wordt met een operatie ingebracht in de buikwand, en vanuit de pomp loopt een slangetje de buikholte in, waar doorheen insuline wordt afgegeven die dan via de lever het bloed in gaat. Hij werkt op batterijen en met een afstandsbediening. De insuline moet iedere 6 tot 12 weken worden bijgevuld, en de batterijen moeten om de paar jaar worden vervangen.
Bilo: ‘Met deze afgifte van insuline in de buik werkt de insuline bijna hetzelfde als wanneer het lichaam het zelf doet. Natuurlijk is er de afgelopen jaren veel verbeterd met de komst van snelwerkende insuline, maar dat is nog steeds niet zo ideaal als met de inwendige pomp.’
Hoe dat kan, is niet helemaal duidelijk, zegt Bilo: ‘Eigenlijk hebben we geen goede verklaring maar veel mensen knappen enorm op. Hun HbA1c verbetert, evenals hun kwaliteit van leven. Bij mensen met ernstige en moeilijk te bestrijden hypo’s neemt het aantal ernstige hypo’s flink af.’
Wat zijn de nadelen?
‘Er zijn ook de nodige nadelen met de oude inwendige pomp’, noemt Bilo, ‘zoals infecties door operaties – al zijn die zeldzaam – maar ook complicaties door klontering van insuline in de katheter zodat die verstopt raakt. Of weefsel dat zich over het kopje van de katheter groeit waardoor er geen insuline meer kan worden afgegeven. Een ander belangrijk punt: je kunt het niet zelf vullen want je kunt er niet zelf bij.’
Wordt de nieuwe pomp anders of beter?
De huidige pomp, uit de MiniMed-serie van Medtronic, is min of meer nog hetzelfde model van 1995. ‘In feite is het een heel knap gemaakt museumstuk dat nog steeds in patiënten zit’, zegt Bilo. Dus voor de nieuwe pomp zijn ze binnen IPaDiC opnieuw gaan nadenken en verbeteren.
‘We willen dat de pomp steviger blijft zitten, daarom implanteren we hem in de fascie, dat is het bindweefsel rondom de spieren.’ Het apparaat dat Bilo en het team nu heeft ontwikkeld:
- is bijna een derde kleiner;
- heeft een oplaadbare batterij die 6 weken werkt met 1 door de huid uitgevoerde lading;
- is voorbereid op een combinatie met continue glucosemeting;
- is geschikt om verschillende insulineconcentraties te gebruiken.
‘We hebben ook nieuwe manier bedacht om de pomp van buitenaf makkelijker te kunnen bijvullen met insuline, zodat je het vulpunt vrijwel altijd meteen goed aanprikt met een naald.’
In welk stadium is de ontwikkeling?
‘We hebben financiële steun ontvangen van onder meer het Diabetes Fonds en DON, waarmee we de pomp konden ontwikkelen. Maar we zijn er nog niet, het is een lang traject. Onlangs hebben we een eerste ‘dummy’-versie met succes geïmplanteerd bij een varken. Alle losse onderdelen gaan we nu verder uittesten.’
IPaDiC heeft goed overleg met de huidige fabrikant en ze mogen onderdelen van de oude pomp gebruiken. Ook heeft het team 34 patenten op nieuwe onderdelen gekregen die nu voor het overgrote deel al zijn uitgetest.
‘We hebben intensieve en goede contacten met het ministerie van VWS en de Inspectie’, zegt Bilo, ‘zo houden wij en zij goed in de gaten dat het product voldoet aan de strenge eisen die in Nederland gesteld worden. En zo maken we de kans dat ook dit nieuwe apparaat binnen de verzekerde zorg blijft vallen het grootst’.
Het team van IPaDiC hoopt volgend jaar werkende pompen te proberen bij proefdieren, en in 2020 bij de eerste mensen.
Op de hoogte blijven?
Ontvang elke 2 weken nieuws over diabetes type 1 per e-mail, met alleen artikelen die voor jou interessant zijn. Maak eenvoudig in 1 minuut een account aan en geef je interesses aan!