De overgang kan invloed hebben op vrouwen met diabetes type 1. Je kunt bijvoorbeeld vaker last hebben van een hyper. Daarnaast kunnen de overgang en de diabetes allebei effect hebben op je leven. Bijvoorbeeld op je werk of je seksualiteit. Wat gebeurt er precies tijdens deze periode? En wat kun je doen om hier zo goed mogelijk mee om te gaan?
Wat is de overgang?
De overgang is een natuurlijk proces dat elke vrouw doormaakt. Tijdens de overgang neemt de hoeveelheid eicellen in de eierstokken steeds verder af. Hierdoor maakt het lichaam minder van het hormoon oestrogeen aan. De menstruatie wordt minder regelmatig en blijft uiteindelijk helemaal weg. Meestal begint de overgang tussen het 40e en 60e levensjaar.
De meeste onderzoeken laten zien dat vrouwen met diabetes type 1 iets jonger in de overgang komen dan vrouwen zonder diabetes type 1. Maar er zijn ook onderzoeken die geen verschil laten zien.
Overgangsklachten en diabetes type 1
Tijdens de overgang kun je last hebben van allerlei klachten. Zoals opvliegers, klachten van de vagina en problemen met slapen. De ene vrouw heeft hier meer last van dan de andere.
Naast deze overgangsklachten kunnen vrouwen met diabetes tijdens de overgang moeite hebben om hun bloedsuikers goed te regelen. Zij hebben vaak vooral last van schommelende en te hoge bloedsuikers (een hyper). Ook dit heeft te maken met het hormoon oestrogeen. Dit hormoon zorgt er namelijk voor dat het lichaam gevoelig is voor insuline. Doordat je lichaam tijdens de overgang steeds minder oestrogeen maakt, word je minder gevoelig voor insuline.
Net zoals bij andere overgangsklachten geldt dat niet alle vrouwen moeite hebben om hun bloedsuikers goed te regelen. De ene vrouw merkt bijna niets van de overgang. Terwijl de andere veel last heeft van hypers en moeite heeft om haar bloedsuikers omlaag te krijgen. Hoe dit precies komt is niet bekend.
Hypo of opvlieger?
Naast hoge bloedsuikers kun je tijdens de overgang natuurlijk ook nog steeds last hebben van lage bloedsuikers. Een hypo kan soms lijken op een opvlieger. In beide gevallen wordt je hartslag sneller en ga je zweten. Wat anders is, is dat je tijdens een hypo problemen kunt hebben met je bewustzijn. Door de lage bloedsuikers kun je soms niet meer zo goed nadenken. Tijdens een opvlieger gebeurt dit niet.
Voel je je plotseling niet zo lekker? Controleer dan voor de zekerheid je bloedsuiker. Heb je een hypo? Eet of drink dan iets waar koolhydraten in zitten. Een opvlieger gaat meestal binnen een paar minuten vanzelf weer over, zonder hulp van buitenaf.
Je bloedsuikers regelen tijdens de overgang
Heb je tijdens de overgang vaak last van te hoge of schommelende bloedsuikers? Misschien heb je dan meer insuline nodig om je bloedsuiker goed te regelen.
Om je bloedsuiker zo goed mogelijk te regelen kun je een aantal dingen doen:
- Maak slim gebruik van diabetestechnologie.
De meeste mensen met diabetes type 1 gebruiken tegenwoordig een continue glucosemeter (CGM). Hiermee kun je regelmatig controleren hoe hoog je bloedsuiker is. Stel het alarm op je CGM zo in dat je een signaal krijgt als je bloedsuiker te hoog is. Zo kun je er op tijd iets aan doen. - Gebruik je nog geen insulinepomp? Misschien is dit een goed moment om daar over na te denken. Met een insulinepomp kun je nog preciezer instellen hoeveel insuline je binnenkrijgt op elk moment van de dag.
- Leef gezond. Zorg dat je voldoende beweegt, gezond eet en voldoende slaapt. Hoe gezonder je lichaam is, hoe beter het op insuline reageert.
- Heb je erg veel last van overgangsklachten? Dan kan hormoontherapie je misschien helpen. Naast hormoontherapie met pillen bestaan er tegenwoordig pleisters met het hormoon oestrogeen erin. Je arts kan beoordelen of dit voor jou een oplossing kan zijn.
- Bedenk dat de overgang een natuurlijk proces is. Alle vrouwen komen in deze fase terecht. Hoewel je zeker iets aan de klachten kunt doen, kun je ze misschien niet helemaal wegnemen. Probeer dit te accepteren. En bedenk dat het na een tijdje weer beter wordt.
Kom je er zelf niet uit? Vraag dan advies aan je huisarts, internist of een overgangsconsulent.
Diabetes en de overgang op het werk
De overgang geeft niet alleen vervelende klachten, het kan ook invloed hebben op je werk. Hetzelfde geldt voor diabetes. Zowel door je diabetes als door de overgang voel je misschien niet altijd goed. Je bent vermoeid of kunt je minder goed concentreren. Ook opvliegers en hypo’s kunnen ervoor zorgen dat je je werk soms minder goed kunt doen.
Hoe ga je om met de problemen die je ervaart door je diabetes en/of de overgang op je werk? Bedenk of je hier met je werkgever over wilt praten. Samen kun je oplossingen bedenken die het werken voor jou makkelijker maken.
Op onderstaande websites vind je meer informatie en tips over werk en diabetes, of werk en de overgang:
Invloed op seksualiteit
Diabetes en de overgang hebben ook invloed op je seksualiteit. Zo kunnen ze er beiden voor zorgen dat je vagina droger is. Ook kun je sneller last hebben van vaginale infecties.
Bij problemen op het gebied van seksualiteit kan het helpen om hierover te praten. Samen met je partner kun je oplossingen bedenken om toch een fijn seksleven te hebben, ondanks de diabetes en de overgang. Ook bij je arts of overgangsconsulent kun je terecht voor advies.
Wil je meer lezen over dit onderwerp? Dat kan in de brochure ‘Diabetes en seksualiteit’ van het Diabetes Fonds. En op de website Vrouwen in de Overgang.
Diabetes, de overgang en hart- en vaatziekten
Vrouwen met diabetes type 1 hebben helaas een hogere kans op hart- en vaatziekten dan vrouwen zonder diabetes. Hetzelfde geldt voor vrouwen in de overgang.
Amerikaanse wetenschappers deden onderzoek naar diabetes, de overgang en hart- en vaatziekten. Zij onderzochten de hoeveelheid calcium in de wand van de bloedvaten. Dit zegt iets over het risico op hart- en vaatziekten. Hoe meer calcium in de vaatwand, hoe hoger de kans op hart- en vaatziekten.
De onderzoekers lieten zien dat vrouwen met diabetes type 1 al voor de overgang meer calcium in de vaatwand hadden. Bovendien nam de hoeveelheid calcium sneller toe nadat zij in de overgang kwamen. Dit geeft aan dat vrouwen met diabetes type 1 al voor, maar zeker ook na de overgang, een hoger risico hebben op aderverkalking.
Onderzoek naar diabetes en de overgang
Over de combinatie van diabetes type 1 en de overgang is nog veel onbekend. Daarom doen artsen en wetenschappers hier onderzoek naar. Een voorbeeld van zo’n onderzoek is het Nederlandse DAME-onderzoek. Dit onderzoek kijkt zowel bij vrouwen met diabetes type 1 als type 2 wat het effect is van de overgang op de diabetes. De onderzoekers nodigen vrouwen met diabetes type 1 uit om anoniem een vragenlijst in te vullen. Deze gaat over overgangsklachten en eventuele problemen bij het regelen van de bloedsuikers.
Internist Sarah Siegelaar (Amsterdam UMC): ‘Met dit onderzoek willen we een beter beeld krijgen van hoeveel vrouwen met diabetes nu eigenlijk problemen hebben met het regelen van hun bloedsuikers tijdens de overgang. En of vrouwen die meer overgangsklachten hebben ook vaker moeite hebben om hun bloedsuikers te regelen.’
Heb je diabetes type 1 en wil je meedoen met het DAME-onderzoek? Je leest er hier meer over.
Onderzoek naar HbA1c
Naast het DAME-onderzoek vindt nog meer onderzoek plaats naar diabetes en de overgang. Zo gaat Sarah Siegelaar ook onderzoek doen naar de invloed van de overgang op het HbA1c bij vrouwen met diabetes type 1 die onder behandeling zijn in het Amsterdam UMC.
Onderzoek naar hormoontherapie
Een ander onderzoek dat nog van start gaat, kijkt naar het effect van hormoontherapie bij vrouwen met diabetes type 1. ‘Het gaat dan specifiek om hormoontherapie met hormoonpleisters. Dat is een vrij nieuwe vorm van hormoontherapie. Mogelijk helpt dit ook om de bloedsuikers beter te regelen.’
Meer weten over de overgang?
Je vindt handige informatiefilmpjes op de website van de De Gyneacoloog.
En lees de informatie op de website Thuisarts.nl.
Dit artikel is geschreven met medewerking van dr. Sarah Siegelaar, internist-endocrinoloog in het Amsterdam UMC (locatie AMC).
Op de hoogte blijven?
Ontvang regelmatig nieuws over diabetes type 1 per e-mail, met alleen artikelen die voor jou interessant zijn. Maak eenvoudig in 1 minuut een account aan en geef je interesses aan!