Op vakantie gaan is voor mensen met diabetes toch even wat anders dan voor mensen zonder diabetes. Logisch, alle zorg waar je thuis mee te maken hebt, speelt ook op vakantie, maar dan in een andere situatie. Gelukkig is bijna alles op vakantie gewoon mogelijk.
De eerste keer op vakantie met diabetes is voor de meeste mensen best spannend. Heb ik genoeg insuline en teststrips bij me? Hoe berg ik alles goed op? En waar moet ik naar toe als ik medische hulp nodig heb? Je kunt de handige checklist van DVN gebruiken zodat je niets vergeet mee te nemen. Maar wat moet je verder weten om zonder zorgen op vakantie te gaan? Artsen en mensen met diabetes vertellen over hun ervaringen en geven hun beste tips, ook voor wie al vaker met diabetes op vakantie is gegaan.
Kinderarts drs. Per Winterdijk is verbonden aan Diabeter. Hij beantwoordt vaak vragen over vakantie van ouders van kinderen met diabetes en geeft desgevraagd uiteenlopende tips. ‘Soms geeft het bijvoorbeeld veel rust om even te googelen of insuline goed voorhanden is en of de pompfabrikant vertegenwoordigd is in het land van bestemming.’
Bezorgd om je kind
Antoinette Schalke is moeder van een 16-jarige dochter met diabetes en schrijft blogs over haar ervaringen. Ze weet inmiddels waar ze aan moet denken op vakantie, maar de zorgen verdwijnen nooit helemaal. De grootste vrees van Antoinette is dat haar dochter medische hulp nodig heeft. ‘Er is soms te weinig kennis bij ziekenhuizen en huisartsen. Het is een ingewikkelde ziekte. Een vier op het ene moment is niet hetzelfde als een vier op het andere moment.’ Gelukkig gaat het meestal gewoon goed en is medische hulp helemaal niet nodig.
Als een kind voor het eerst zelf op vakantie gaat, raadt Winterdijk de ouders aan om de reis samen voor te bereiden. ’Het is verstandig om een paar bekende dingen en ook een paar (nachtmerrie-)scenario’s van te voren rustig met elkaar te bespreken.’ Maar welke vakantie jij of je kind ook kiest, je activiteiten bepalen voor een belangrijk deel de zorg voor je diabetes.
Op kampeervakantie
Als je gaat kamperen, ben je de hele dag buiten en vaak actiever dan thuis. Weet je nog niet hoe je lichaam daarop reageert? Probeer dan voor je vakantie alvast hieraan te wennen. Winterdijk: ‘Je kunt thuis oefenen, eventueel met hulp van je ouders, en daarbij om de drie uur een glucosemeting te doen. Dat is beter dan dat je dit aan den lijve ondervindt op de fiets in Toscane. Verricht veel metingen, zodat je kunt anticiperen als je op vakantie bent.’
Antoinette controleert ook altijd de koelkast, waar de insuline in gaat, op ijs. ‘En wij vragen vaak aan de campingeigenaren of we de medicijnen bij hen in de koelkast mogen leggen. Dat kan altijd.’ Zelfs als je midden in de natuur kampeert, kun je eenvoudig voorkomen dat je insuline bevriest of opwarmt tot boven de 42 graden. Winterdijk raadt de Frio koeltassen aan, die speciaal bedoeld zijn voor het bewaren van insuline.
Aan het strand
Op het strand gelden net iets andere adviezen dan bij het kamperen. Sommige mensen vinden het fijner om hun insulinepomp af te koppelen en over te gaan op de spuit. Maar als je je pomp niet in de volle zon legt en een extra pleister of een Skin Tac wipe plakt, werkt de pomp op het strand ook goed. Uit een poll van Pompnet bleek vorig jaar dat 87% graag een waterdichte pomp heeft. Met de Accu-Chek Insight, Animas Vibe, MiniMed 640G en Omnipod (patch pomp) kun je een uur of langer zwemmen. Nog een tip: loop niet met blote voeten op het strand. Een wondje kan leiden tot infecties en voetproblemen. Check daarom je voeten na een dagje strand.
Bergbeklimmen
Ga je een zware inspanning leveren, dan hebben de spieren meer glucose nodig. Winterdijk: ‘Bij bergbeklimmen, hiken en fietsen heb je minder 'insulin on board' (IOB) nodig. Afhankelijk van de inspanning kan dit heel extreem zijn, zelfs 50 tot 75% minder komt voor. Het helpt om bij te houden bij welke inspanning hoeveel procent minder insuline je nodig hebt. Bij een pomp: zet liever je basaal tijdelijk erg laag of op 0% in plaats van uit.’
Een ervaring rijker
Je kunt je goed voorbereiden, maar op vakantie kun je nooit alle onverwachte situaties voor zijn. Vier mensen met diabetes en een moeder van een kind met diabetes vertellen hun meest bijzondere vakantieverhaal:
Antoinette (moeder van een 16-jarige dochter met diabetes type 1): 'Toen we in Frankrijk wegreden van een parkeerplaats hoorden we een flinke bonk. We waren over onze eigen koelbox heengereden en er rolde van alles over de grond. Het gekke was, alles was nog redelijk heel, behalve onze hele voorraad insuline. In totale paniek klampte ik een voorbijganger aan en riep: “Kijk nou! De insuline! De insuline!” Natuurlijk kwam alles uiteindelijk goed. Frankrijk heeft fantastische apotheken.'
Matthijs (29, diabetes type 1): 'In 2012 was ik in Zuid-Afrika om daar bavianen met de hand op te voeden. Omdat apen alles pakken wat los en vast zit, besloot ik tijdelijk van pomp terug te gaan op spuit. Het kwam mijn glucosewaardes niet ten goede. Maar het was het waard, want met 11 apenbaby's tegelijk op schoot, is een pompslangetje niet veilig.'
Anoesjka (25, diabetes type 1): 'Ik was een paar jaar geleden met kerst in Denemarken voor 5 dagen en ik had voor de zekerheid niet 2 of 3 Omnipods ingepakt maar 8. Helaas bleek het een pech batch waar iets mis mee was. Ik heb in 5 dagen 8 pods versleten die het allemaal niet goed deden. Gelukkig heb ik sindsdien nooit meer zo iets gehad!'
Câthy (29, diabetes type 1): 'In Tanzania is mijn bloedsuikermeter gestolen. Ik besefte me toen pas dat de voor mij zo normale diabeteshulpmiddelen er voor de mensen daar heel fancy uitzien en verleidelijk zijn om te stelen. Ik ben toen wel wat voorzichtiger geworden en heb al mijn diabetesspullen wat beter opgeborgen.'
Jasper (28, diabetes type 1): 'Mijn tweede vakantie met diabetes was een hikevakantie in Noorwegen. Door alle activiteit had ik bijna geen insuline meer nodig en leek ik wel genezen. Maar omdat ik nog altijd basaal toediende, had ik de hele vakantie door lichte hypo's. Zoveel eten hadden we niet meegenomen en dus moesten we halverwege de vakantie een stuk met de boot naar een stadje om eten te halen!'
Matthijs, Anoesjka, Câthy en Jasper zijn verbonden aan de Stichting ééndiabetes. Ook zij hebben daar nog meer goede vakantie-adviezen, bijvoorbeeld over verzekeringen en leenpompen.
Op de hoogte blijven?
Ontvang elke 2 weken nieuws over diabetes type 1 per e-mail, met alleen artikelen die voor jou interessant zijn. Maak eenvoudig in 1 minuut een account aan en geef je interesses aan!