Sport en beweging zijn voor iedereen goed, en zeker bij diabetes type 1. Je voelt je fitter en het houdt je op gewicht. Bovendien helpt bewegen tegen stress en dat is belangrijk want stress ontregelt de bloedsuikerspiegel. Maar hoe voorkom je hypo's?
Sporten heeft een positief effect op zowat alles in je lichaam. Toch was vroeger het advies om niet te sporten als je diabetes type 1 hebt. Maar met de betere behandeling van tegenwoordig kan sporten prima. Sporten en diabetes type 1 gaan steeds beter samen, laat ook onderzoek zien. Het vergt met diabetes type 1 alleen wel wat extra planning om te voorkomen dat je een hypo krijgt, of juist een hyper.
Als je insuline spuit, moet je vooral voorzichtig zijn bij heel zware inspanningen, zoals duursporten als marathonlopen en wielrennen. Je bloedsuiker kan daarbij namelijk plotseling extreem stijgen of dalen.
Er zijn topsporters met diabetes, dus dat bewijst ook dat het absoluut kan. Goede regulering en adviezen van een arts zijn dan wel nodig. Voor alle ‘gewone’ sporters kwamen er begin 2017 officiële richtlijnen en adviezen voor sporten met diabetes type 1. Het beslisschema dat je kunt gebruiken voorafgaand aan het sporten (minimaal 30 minuten) kan ook helpen. Je vindt de richtlijnen en het schema verderop in dit artikel.
Hoeveel ‘moet’ ik dan sporten?
‘Bewegen is goed, meer bewegen is beter’ is het advies dat de Gezondheidsraad heeft vastgelegd in de beweegrichtlijn voor volwassenen en ouderen. Deze richtlijn geeft aan: minstens 2,5 uur per week matig intensieve inspanning verspreid over diverse dagen, en minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten. Deze richtlijn geldt voor iedereen, of je nu diabetes hebt of niet.
Kun je uit alle sporten kiezen?
Ja, in principe wel. Welke sport(en) je wil gaan doen, maakt niet uit. Kies vooral wat bij je past en waar je plezier aan beleeft. Misschien kan sporten ook onderdeel zijn van je dagelijks leven. Een half uurtje stevig doorfietsen naar je werk, telt ook mee!
Het is alleen wel extra opletten met sporten waarbij een levensgevaarlijke situatie kan ontstaan bij een plotselinge hypo. Zoals duiken, wat overigens prima kan als je rekening houdt met de eisen en tips.
Wat gebeurt in je lichaam tijdens het sporten?
Als je beweegt dan verbruikt je lichaam energie en wordt je gevoeliger voor insuline. Daarom is het goed om met diabetes type 1 vooraf je eten en insuline goed te plannen, zodat je probleemloos sport.
Hoe intensiever je beweegt, hoe meer glucose je verbrandt. Je lichaam heeft gewoon meer energie nodig bij sporten dan bij stilzitten. Die energie komt van een aantal bronnen:
- koolhydraten die je eet of drinkt
- glucose die als reserve in je lichaam is opgeslagen, in de vorm van glycogeen in de lever en in de spieren
- glucose die het lichaam kan aanmaken uit eiwitten en vetten
Daarnaast worden de lichaamsweefsels bij inspanning gevoeliger voor insuline. Je suikerstofwisseling werkt dan beter.
Evenwicht vinden
Bij bewegen en sporten is het vooral voor mensen met diabetes type 1 de kunst om een goed evenwicht te vinden. Dat kan afhangen van het soort, de duur, de intensiteit en de frequentie van sporten. Maar het verschilt ook per persoon. Als dit evenwicht niet goed lukt, leidt dit tot een hypo of juist een hyper.
Bang voor hypo’s tijdens of na het sporten?
Hypo’s tijdens het sporten: het komt voor en het is natuurlijk niet fijn als dat je overkomt. De angst voor hypo’s weerhoudt sommige mensen met diabetes type 1 ervan om te sporten. Of ze beginnen met een hoge bloedsuiker. Maar als je gaat sporten met een veel te hoge bloedsuiker, kan die ook juist verder stijgen. Dat klinkt ingewikkeld, maar sporten kan prima met diabetes als je weet waar jouw evenwicht ligt. Sporten is absoluut de moeite waard.
Lees ook de ervaringen en tips van een sporter. Ook kun je voor advies over sporten met diabetes terecht bij de Bas van de Goor Foundation (BvdGF).
Richtlijnen voor veilig bewegen met diabetes
In 2017 zijn er richtlijnen opgesteld voor veilig bewegen met diabetes. Ze komen uit het PEAK-programma, ontwikkeld door JDRF.
Hoeveel moet je eten, spuiten of moet je je pomp tijdelijk uitzetten? Dit blijft lastig, want dit hangt af van hoe intensief je gaat sporten, hoeveel je al gegeten hebt en hoeveel insuline je nog in je lichaam hebt.
Effect van sporten op bloedsuiker
Binnen het PEAK (T1D Performance in Exercise and Knowledge) -programma hebben experts de afgelopen twee jaar de effecten van verschillende soorten beweging op de bloedsuiker onderzocht. Om vervolgens richtlijnen op te stellen om de bloedsuikers beter onder controle te houden.
Weetjes en adviezen van de experts:
- Duursport (wandelen, hardlopen, wielrennen) -> de bloedsuiker daalt licht tot sterk.
- Intervaltraining (atletiek, teamsporten) -> de bloedsuiker stijgt of daalt licht.
- Explosief bewegen (vechtsporten, krachttraining) -> de bloedglucose stijgt licht tot sterk.
- Bloedsuiker 5-7 mmol/l -> eet voor een duursport nog wat koolhydraten, je kunt direct beginnen met intervaltraining of explosieve training.
- Bloedsuiker boven 15 mmol/l -> je kunt een rustige duursport (wandelen of rustig fietsen) uitoefenen, er mag geen sprake zijn van ketonen.
- Ga je in de avond duursporten? -> verlaag de hoeveelheid langwerkende insuline (of basaalstand).
- Ga je intervallen of explosief trainen? -> basaalstand hoeft niet verlaagd te worden.
Tips bij aanschaf sportschoenen
Met diabetes loop je meer kans op voetproblemen, dus het is goed om extra aandacht te hebben voor je voeten en schoenen. Het hangt er een beetje vanaf wat je gaat doen, maar over het algemeen is de belasting op je voeten tijdens het sporten groter. Laat je goed erover adviseren en bekijk deze tips voor het kiezen van sportschoenen.
En nu aan de slag!
Wat je ook gaat doen, begin er gewoon aan. Vraag advies wanneer je dat nodig hebt en koop goede schoenen. Meet vaak genoeg om erachter te komen wat voor jou het beste werkt. Het is misschien niet altijd makkelijk, maar voor steeds meer mensen met diabetes type 1 is sporten prima te doen!
Tip voor ouders van kinderen met diabetes: e-learning en app
Zit je jonge kind op een sportvereniging en vind je dat lastig? Stichting D-Support biedt e-learning voor allerlei begeleiders van je kind, zoals op de sportvereniging. Via een app houd je contact met de begeleider, en deel je adviezen. > Meer over D-Support en e-learning plus app
Op de hoogte blijven?
Ontvang regelmatig nieuws over diabetes type 1 per e-mail, met alleen artikelen die voor jou interessant zijn. Maak eenvoudig in 1 minuut een account aan en geef je interesses aan!