Diabetes type 1 heeft overal invloed op. Zelfs op je spieren, botten en gewrichten als je pech hebt. Hoe zit dat en wat kun je ertegen doen?
Nog vrij onbekende complicaties van diabetes zijn problemen met de gewrichten, botten en spieren. Ze kunnen ontstaan onder invloed van hoge bloedsuikers maar ook bijvoorbeeld groeihormonen.
Gewrichten en diabetes type 1
Diabetes kan een uitwerking hebben op het bindweefsel van je lichaam. Dat kan gaan om bindweefsel in de huid, pezen, gewrichten en botten. Je kunt het merken in bijvoorbeeld vingers, handen, polsen, schouders en nek. Heb je lange tijd hoge bloedsuikers, dan loop je meer risico op gewrichtsproblemen.
Bindweefselproblemen kunnen zorgen voor klachten bij beweging van gewrichten. Dat heet officieel limited joint mobility. Een variant kan zijn de zogeheten ‘ziekte van Dupuytren'.
Handen en schouder
Met diabetes type 1 heb je ook een grotere kans op het carpaletunnelsyndroom, een trigger finger waarbij je vingergewricht vastzit, en een zogeheten frozen shoulder. Dat komt door onderhuidse veranderingen in het weefsel, zoals verdikkingen. Meer dan de helft krijgt (uiteindelijk) last van een frozen shoulder, blijkt uit onderzoek.
Wat merk je ervan?
Het begint meestal met het slecht kunnen bewegen van de vingers, maar ook pols, elleboog en rug kunnen er last van krijgen. Dat kan vervolgens uitgroeien naar pijn. Maar ook last van spieren en een doof gevoel in je ledematen kunnen tekenen zijn.
Wat is eraan te doen?
Meld klachten op tijd aan je arts. De meeste gewrichtsproblemen zijn goed te behandelen met ontstekingsremmende medicijnen of injecties, of andere therapieën.
Botten (osteoporose) en diabetes type 1
Osteoporose is een aandoening waarbij je botten zwakker worden. De massa van het bot wordt minder en de structuur verandert ook. Hierdoor is er een grotere kans op botbreuken.
Vaak ontstaat osteoporose op oudere leeftijd, maar ook diabetes type 1 verhoogt het risico erop. Dat kan te maken hebben met groeihormonen en met hoge bloedsuikers. Bijna een vijfde van de mensen tussen de 20 en 56 jaar met diabetes type 1 heeft ermee te maken.
Noors onderzoek laat verschillen zien tussen de botten van mannen met en zonder diabetes type 1. In deze studie zijn geen vrouwen onderzocht.
Minder groeihormoon
Diabetes type 1 ontstaat vaak op jonge leeftijd, wanneer botten nog niet volgroeid zijn. Botten groeien onder andere met hulp van het groeihormoon IGF1. Normaal gesproken wordt een deel van dit groeihormoon gemaakt in de lever. Insuline stimuleert daar de aanmaak van dit groeihormoon. Insuline komt vanaf de alvleesklier in de lever terecht.
Mensen met diabetes type 1 moeten zelf insuline spuiten. Die komt dus via een andere weg het lichaam binnen, en er komt minder insuline in de lever. Hierdoor maakt de lever minder IGF1 groeihormoon aan. Dit zorgt ervoor dat botten minder goed groeien en dit kan zorgen voor osteoporose.
Ontstaan door hoge bloedsuikers
Hoge bloedsuikers hebben ook invloed op je botten. Er zitten verschillende cellen in je botten. Deze cellen gaan af en toe dood, en dan komen er weer nieuwe cellen bij. Door hoge bloedsuikers gaan botcellen sneller dood. Ook worden er minder makkelijk nieuwe bloedcellen gemaakt. Uiteindelijk worden je botten dan zwakker.
Italiaans onderzoek bij volwassen mannen en vrouwen met diabetes type 1 wees hoge bloedsuikers aan als medeoorzaak voor botbreuken.
Wat merk je ervan?
In principe merk je lange tijd niet dat je osteoporose hebt. Het vergroot alleen de kans op botbreuken. Vaak wordt het dus ook pas ontdekt als je iets breekt. Ook herstellen je botten minder snel na schade.
Met andere complicaties
Andere complicaties van diabetes, zoals problemen met ogen of zenuwen, kunnen zorgen voor een minder goed zicht of evenwicht. Daardoor is de kans groter om te vallen of ergens tegenaan te botsen. In combinatie met osteoporose kan dit ervoor zorgen dat mensen met diabetes sneller en vaker botten breken.
Uit het eerder genoemde Italiaanse onderzoek kwam ook dat hoe beter de nieren werken, hoe minder kans iemand had op botbreuken. Ook in dit onderzoek hadden mensen met neuropathie meer risico om iets te breken.
Wat kun je zelf doen?
Om osteoporose te voorkomen of de effecten te verminderen, kun je zelf zorgen dat je genoeg calcium (1200 mg per dag) binnenkrijgt. Daarnaast heb je vitamine D nodig, dat je aanmaakt door in de zon te zijn.
Het Voedingscentrum raadt sommige groepen mensen aan om extra vitamine D te slikken. Lichaamsbeweging is ook belangrijk. Hierdoor worden niet alleen de botten sterker, maar ook de spieren waardoor je minder snel valt.
Stabiliseren
Een klein Australisch onderzoek uit 2018 laat zien dat de kwaliteit van de botten niet alleen maar achteruit gaat. Het kan ook stabiliseren. Dat effect was te zien bij mannen.
Spieren en diabetes type 1
Bij diabetes type 1 werken de spieren minder goed, zagen Canadese onderzoekers, ook bij actieve twintigjarigen. Dit heeft te maken met de energiefabriekjes in de cellen. Het gevolg is dat de spieren minder goed glucose opnemen. Onderzoekers denken dat dit een verklaring is voor schommelde bloedsuikers.
Reuma
Een klein aantal mensen met diabetes type 1 heeft ook reumatoïde artritis, maar dat is minder dan 1 procent. Daarom wordt het niet gezien als een complicatie van diabetes type 1.
Voorkomen en behandelen
Spieren, botten en gewrichten zijn dus gevoelig voor hoge bloedsuikers. Het is dus belangrijk om die zoveel mogelijk te voorkomen. Merk je dat je toch vaak klachten hebt? Praat er dan over met je arts. Die kan kijken wat eraan te doen is.
Meest recente update van dit artikel: 20 februari 2020
Op de hoogte blijven?
Ontvang regelmatig nieuws over diabetes type 1 per e-mail, met alleen artikelen die voor jou interessant zijn. Maak eenvoudig in 1 minuut een account aan en geef je interesses aan!